Bilecik, Marmara Bölgesinin güneydoğusunda, Marmara, Karadeniz, İç Anadolu ve Ege Bölgelerinin kesişim noktaları üzerindedir. Doğudan; Bolu (216 km) ve Eskişehir (78 km), güneyden; Kütahya (114 km), batıdan; Bursa (96 km), kuzeyden Sakarya (108 km) illeri ile çevrilidir.
Bilecik 4307 kilometrekarelik alanı ile Türkiye'nin küçük illerinden biridir. Alan ölçüsü sıralaması bakımından 65’inci sırada yer almaktadır. Bilecik ilinin deniz seviyesinden yüksekliği 500 metredir. Güneydoğu’ya, Karasu Vadisi’ne gidildikçe yükseklik azalmaktadır. Nitekim bu vadide kurulu İstasyon Mahallesi’nin denizden yüksekliği 200 metreye kadar iner.
Nüfus : 228,334 Kişi
Yüzölçümü : 4307.00 km2
İlçeleri : Bozüyük, Gölpazarı, İnhisar, Osmaneli, Pazaryeri, Söğüt, Yenipazar. (Ayrıca 3 beldesi ve 244 köyü bulunmaktadır.)
Dağlar
Dağlar il topraklarının yüzde 32'sine yakın bir bölümünü kaplar. Bu yükseltiler daha çok tepe görünümündedir. İlin en yüksek noktası Bozüyük ilçesinin batı ve güneybatısında yer alan yükseltiler üzerindeki Kala Dağı'dır (1906 m.).
Diğer önemli yükseltiler; Yirce Dağı (1790 m.), Metristepe (1300 m.), Göldağı (1284 m.), Kızılcaviran (1250 m.), Osmaniye (1210 m.), Ahi Dağı (1100 m.), Dokuz Öküz Tepesi (1150 m.), Ballıkaya (1050 m.), Kızıltepe (990 m.), Avdan Dağları (926 m.), Paşa Dağları (922 m.), Kurudağ (805 m.)’dır.
Göller, akarsular
Sakarya Nehri Bilecik ilinin başlıca akarsuyudur. Bu ırmağa dökülen çay ve dereler ilin öteki su kaynaklarıdır. Sakarya, İnhisar ilçesi yakınlarında Bilecik topraklarına girer; kuzey-güney yönünde akarak ili doğu ve batı olmak üzere iki parçaya böler. Vezirhan'ın kuzeyinde Karasu Deresi, Osmaneli ilçesi yakınlarında da Göksu Çayını alarak kuzeye yönelir. Taşıdığı su miktarı bakımından Türkiye'nin önemli akarsuları arasında yer alır. Irmağın toplam uzunluğu 824 kilometredir. Yaklaşık onda birlik kısmı (80 km.) Bilecik sınırları içinde akar.
Bozcaarmut Baraj Göleti, Rızapaşa Göleti, Çerkeşli Baraj Göleti, Dodurga, Yenipazar, Günyurdu, Esere, Büyükelmalı, Küçükelmalı, Kurtköy, Kızıldamlar ve Çavuşköy Baraj göletleri ilde yer alan göl ve göletler arasında sayılabilir.
Ovalar, vadiler, kaplıcalar
Genellikle Sakarya Irmağı boyunca uzanan çok geniş olmayan düzlükler şeklinde ovalar il topraklarının yüzde 7'lik bir bölümünü kaplar. Ovalar akarsuların dar ve derin vadilerden akarken parçaladıkları arazilerden taşıdıkları verimli alüvyonları son bölgelerinde biriktirmelerinden oluşan ovalarıdır. Bozüyük, Gölpazarı, Osmaneli ve Pazaryeri Ovaları başlıca düzlük alanlardır. İl topraklarındaki vadiler genellikle dik ve derin yarıklar biçimindedir. Bunların en önemlisi Sakarya Vadisidir. Göksu Vadisi, Göynük Vadisi ve Karasu Vadisi de önemli vadilerdir. Kaplıca olarak Çatı Ilıcası, Prof. Dr. Yunus Söylet İçmeler Tesisi, Pelitbükü İçmesi, Hamamboğazı Ilıcası ve Selçuk İçmesi sayılabilir.
Tarihi yerler
Ertuğrul Gazi Türbesi, Dursun Fakih Türbesi, Agios Minas Kilisesi, Çelebi Sultan Mehmet Camii, Metristepe Zafer Anıtı, Mihal Bey Hanı, Köprülü Mehmet Paşa Camii, Kasım Paşa Camii, Hagios Georgios Rum Ortodoks Kilisesi, Şeyh Edebali Türbesi.
Gezmeyi unutmayın
Küçük ve şirin bir müze olan Söğüt Müzesi’ni, Harmankaya Kanyonu Tabiat Parkı’nı, Evrenli Doğal Parkı’nı, Bilecik Saat Kulesi, Bilecik Müzesi, Yaşayan Şehir Müzesi, İnhisar Mağarası’nı, Pelitözü Gölpark’ı gezmeyi unutmayın…
Yöresel lezzetler:
Bilecik geleneksel beslenme yöntemlerine uygun lezzetleriyle ön plandadır. Beslenmede tahıl türleri ilk sırada yer alırken, yöresel Bilecik yemeklerinin çoğunluğunu hamur işleri oluşturur. Bilecik mutfağında yüzyıllık gelenekler unutulmamıştır ve hala eski yöntemler ile yemek pişirme alışkanlıkları devam etmektedir.
Bilecik’e özgü yemekler arasında, Bıldırcın Kebabı, Nohutlu Mantı, Dağ Eriği Ekşili Kesme Çorbası, Zırz, Kaçamak, Gök Fasille (Kurutulmuş Yeşil Fasulye), Yunus Erikli Ekşili Biber Dolma, Huris Tepsi, Bilecik Pazaryeri Helvası, Cevizli Büzme Tatlısı, Nişasta Helvası, Bilecik Güveci, Parmak Köftesi ve Kömme sayılabilir.
İlginç bilgiler:
-Ertuğrul Gazi’nin 1281 yılında vefat etmesi ile oğlu Osman Bey’in yönetiminde Söğüt uç beyliğinin kurulması (1284) hem bölge hem de dünya tarihi açısından bir dönüm noktası olmuştur.
-Bizans kenti olan Bilecik’in Osman Bey tarafından fethi, 1299 yılında Belekoma kalesinin ve Yarhisar’ın fethedilmesiyle olmuştur.
-Fazla tanınmayan, küçük şehir olarak sosyal medyada yer alır.
-Türkiye’nin 4 bölgesinde toprağı olan tek ildir.
-En çok bilinen 3 yeri Pelitözü Gölü, Kent Ormanı ve Şeyh Edebali Türbesidir.
-Genelde Şanlıurfa'nın ilçesi Birecik ile karıştırılır.
-Bilecik Marmara Bölgesi'nde olup denize kıyısı bulunmayan tek şehirdir.
Ünlü Bilecikliler:
Osman Bey, Orhan Gazi, Kamil Koç, Nabi Avcı, Yaşar Tüzün, Selim Yağcı, Suavi Eren, Uzun Ömer, Hüseyin Kıvrıkoğlu, Veli Küçük, Mehmet Terzi, Fatih Dönmez.
Yapmadan dönme
Kaymakam Sait Bey Çeşmesi önünde fotoğraf çekilmeden, Osmanlı Padişahları Tarih Şeridi’ni görmeden, Ertuğrul Gazi ve Şeyh Edebali türbelerini ziyaret etmeden, Suiçti Şelalesi’nde biraz dinlenmeden, yöresel lezzetlerinden tatmadan Bilecik’ten ayrılmayın…
Ümit ŞENER
Kaynak: Bilecik Valiliği, Bilecik Belediyesi, Bilecik İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, kulturportalı.gov.tr web sitesi,
